W3C

Bert Bos | Internet na CSS en XSL – Amsterdam 2013

Internet na CSS en XSL

Naar vormgeving en typografie die nu nog niet mogelijk is met Web-technologie

Een standbeeld
   vanGutenberg in Straatsburg (foto: AlteRimoldi)

Bert Bos (W3C) <bert@‌w3.org>

Waag Society
Amsterdam
3 oktober 2013

Over W3C (1)

W3C is opgericht in 1994 door Tim Berners-Lee

Missie:

Leading the Web to its full potential

HTML
CSS
SVG
XML
RDF
P3P
WCAG
InkML
MathML
PNG
XPath
XSL
WebCGM
SSML
SPARQL
CC/PP
SMIL
XQuery
EXI

Over W3C (2)

W3C is een consortium

Over W3C (3)

W3C's werkgroepen maken standaarden, genaamd Recommendations

Andere groepen: Interest Groups, Community Groups, Business Groups

IGs zijn voor leden. Ze kunnen veel of weinig werk doen, al naar gelang hun charter, maar geen standaarden maken.

Community Groups zijn gratis en iedereen kan er één starten. W3C biedt de infrastructuur, maar verder geen ondersteuning.

Business Groups zijn niet gratis, maar krijgen ondersteuning van W3C-medewerkers.

Over W3C (4)

Liaisons met ISO, IETF, Unicode, IDPF, ITU, CEN, DAISY, ETSI, EC, ISOC, enz.

Standardization process

[tekening: het pad van
    interne ontwerpen naar openbare standarden (Recommendations)
    weergegeven als een snakes-and-ladders-spel]

Specificaties worden gemaakt door werkgroepen, gevormd uit vertegenwoordigers van de leden en Invited Experts.

De standaarden zijn door iedereen vrij te downloaden en te gebruiken (d.w.z. zonder licenties te betalen)

Meer informatie

W3C Benelux Op de foto: Annette
    (rechts) naast Bernard (midden) en Fons

http://www.w3c.nl/

Korte geschiedenis van stijl-talen in W3C

CSS (idee: 1994, standaard: 1996)

XSL = XSLT + XSL-FO (idee: 1997, standaard: 2001)

Gedeeltelijk succes

CSS in bijna alle Web-pagina's

In de meeste e-boeken

Zelfs gebruikt voor GUIs

En sinds kort ook veel voor boeken

Maar typografische kwaliteit slecht

En niet eenvoudig te gebruiken

XSLT belangrijk voor XML

XSL-FO veel gebruikt in uitgeverij

Maar geen W3C-werkgroep meer

Uitgevers switchen naar CSS

Hiaten in CSS

Enkele typografische problemen die ik graag zou oplossen…

Volgorde en sjablonen

Volgorde veranderen (zonder XSLT):

Idee (uit 1996): gebruik sjablonen

Three rows, four columns, two
   spanning slots: demo (door Jina Bolton)

(Prototype geïmplementeerd door César Acebal.)

Voorbeeld van een sjabloon

Drie kolommen met verschillende
   breedte en twee fotos op dezlfde hoogte in resp. kolom 1 en
   kolom 3

Wat is het beste model voor zo'n pagina?

Kop- en voetteksten

Foto: een koptekst met een
    wiskundige formule

Ziet er simpel uit, maar CSS kan de superscripten momenteel niet in een koptekst zetten…

Kop- en voetteksten

CSS kan paginanummers en vaste teksten in de kop en voet van een pagina zetten.

Maar niet verschillende teksten op verschillende pagina's

(bijv. de titel van het huidige hoofdstuk)

En ook geen tekst met twee stijlen

(bijv. een wiskundige formule)

Een middeleeuwse uitdaging

"aaaaaa.bbbbb"
"aa.........b"
"aa.c.d.e.f.b"
"aa.c.d.e.f.b"
"aa.c.d.e.f.b"
"aa.........b"
"aaaaaa.bbbbb"
"aaaaaa.bbbbb"

Diversen paginering

Pagina's hebben voordelen boven scrollbars
(zelfs voor e-boeken)

Maar er ontbreekt nog veel in CSS:

Na vanavond heb ik ongetwijfeld weer nieuwe (typografische) onderwerpen toe te voegen aan mijn lijst…

In eerste instantie werkt de CSS-werkgroep aan het uitbreiden van CSS net functies voor boeken, e-boeken en complexe documenten. Maar het kan geen kwaad ook na te denken over een opvolger van CSS.

Of twee opvolgers: een eenvoudige stijltaal waarmee de doorsnee-gebruiker een mooie site of een boek kan maken, en een geavanceerde stijltaal waarmee experts complexe informatie kunnen visualiseren en controle kunnen uitoefenenen over de typografische details, waar de meeste mensen geen weet van hebben, maar die een grote invloed kunnen hebben op de leesbaarheid van een tekst.

Voetnoten

We hebben in CSS een voorstel voor eenvoudige voetnoten, waar de voetnoot een deel van de tekst is en alleen naar het einde van de pagina verplaatst moet worde. Dat voorstel is al geimplementeerd en, hoewel het dus nog experimeteel is, wordt het al druk gebruikt.

Maar we hebben nog geen bruikbaar voorstel voor als een link als voetnoot moet wordern weergegeven, of als er verschillende types voetnoten zijn, zoals gebruikelijk in sommige wetenschappelijke disciplines.

Pagina-verwijzingen

Als we ervan uitgaan dat dezelfde tekst op verschillende manieren kan worden weergegeven (in een browser, als een e-boek, op papier, op een mobiele telefoon…), dan kan een verwijzing als „zie pagina 23” alleeen door de computer zelf worden ingevuld. Daarvoor zijn wel ideeën, en er zijn ook al implementaties van.

Maar het wordt ingewikkelder als die „zie pagina 23” toevallig zelf op pagina 23 valt. In dat geval zouden we graag „zie elders op deze pagina” o.i.d. willen schrijven..

Alfabetische index

Een index kan voor een deel van te voren worden gemaakt. Een apart programma maakt een lijst van alle in de tekst aangegeven teksten, sorteert ze, en alleen de pagina-nummers moeten later nog worden toegevoegd (zie hierboven).

Maar voor een professionele index zijn de eisen vaak wat hoger. De typograaf wil misschien dat twee verwijzingen naar dezelfde pagina vervangen worden door een enkele. En dat verwijzingen naar opeenvolgende pagina's vervangen worden door twee nummers met een streepje ertussen. Als er primaire en secondaire verwijzingen zijn, en er zijn er twee naar dezelfde pagina, dan moet de secondaire misschien weggelaten worden. Dat alles hangt af van de paginering en kan dus pas worden opgelost nadat de layout is gemaakt.

Beeld met geluid

CSS geschikt voor visuele presentaties en spraak-generatie

Maar tot nog toe niet beide tegelijk
(Media-types van HTML/CSS)

Sommige e-readers kunnen spraak genereren…

Nieuw media-type reader?

Wiskundige formules

Al in 1995 prototypes van browsers met wiskundige formules

Maar het werkt nog nauwelijks

MathML in HTML kan een belangrijke stap voor het Semantische Web zijn:

MathML al ondersteund in alle bekende wiskundige paketten (MathCad, Mathematica, Maple, SPSS…)

… stel je voor dat je kunt knippen-en-plakken direkt vanuit een artikel in HTML!

Zelfstudie of online proefwerken met HTML kunnen dan ook eenvoudig worden gemaakt. De Math-werkgroep van W3C heeft al wat ideeën op papier gezet over interactieve formules.

Ik herinner me uit mijn wiskunde-studietijd dat veel professoren met de hand hun cursusmateriaal schreven, omdat er geen software was voor hun discipline of alleen software die te moeilijk was om te gebruiken. Mijn collega-promovendi die niet met TeX overweg konden, waren genoodzaakt alternatieve notaties te verzinnen om toch Word of WorPerfect te kunnen gebruiken. Dat is met HTML5 hopelijk snel verleden tijd.

De lezers eigen stijl

When the Web was in its infancy […] I felt greatly relieved at the final removal of all the totally unsolvable problems of fixed format presentation. In the young Web, there were no more pagination faults, no more footnotes, no silly word breaks, no fidgeting the text to gain that extra line that you sorely needed to fit everything on one page. In the window of a Web page on the NeXTStep system, the text was always clean. Better than that: I decided what font it came out in, how big I wanted the letters, what styles I chose for definition lists and where tabs went. – Robert Cailliau

Japanse lezers kiezen zelf of ze een e-boek vertikaal of horizontaal willen lezen

Lezers kiezen hun eigen lettertype en kleuren

De schrijver/uitgever kan alternatieve stijlen aanbieden

Een geavanceerde lezer kan zijn eigen stijl schrijven

CSS biedt die mogelijkheden, maar beperkt

Kan dat beter?

Einde

http://www.w3.org/Talks/2013/1003-Style-Amsterdam

W3C

Om het volle potentieel van het Web te ontwikkelen

Om de trends voor te zijn

Om de waarde van uw bedrijf te vergroten

Word lid van W3C

http://www.w3.org/Consortium/join

of neem contact op: Annette Kik <w3c-benelux@w3.org>

Bert Bos <bert@w3.org>
GPG fingerprint: 7744 0204 52A5 14D9 147D
2A13 2D7A E420 184B 5BA4